İntibak düzenlemesi yapılacak mı, emekli maaşlarına intibak zammı gelecek mi? SGK uzmanı anlattı
İntibak nedir? İntibak Arapça kökenli bir sözcük. Türkçede adapte etme, uyumlaştırma anlamına geliyor. Sosyal güvenlik sisteminde ise intibak; emeklilik için gerekli olan şartlardan yaş, prim ödeme süresi ve ödenen primlerin miktarı eşit olduğu hâlde, yalnızca farklı tarihlerde emekli olunduğu için farklı aylık hesaplama sistemlerinden oluşan aylık farklılıklarının giderilmesi anlamına geliyor.
En düşük emekli aylığı uygulamasının, prim kazancı ve prim ödeme gün sayısı fazla olanları mağdur eden bir uygulamaya dönüştüğü değerlendiriliyor. Bu nedenle emekliler emekli aylıklarını düşüren hesaplama sisteminin değiştirilip çalışılan dönemler için tek bir aylık hesaplama sisteminin getirilmesini talep ediyor.
Türkiye Emekliler Derneği (TÜED) 2000 yılı sonrasındaki dönemde asgari aylık bağlama oranının yüzde 70’ten yüzde 35’e düşürülmesi ile kök aylıkların değersizleştiğini belirtiyor. Emekliler, emekli olunan tarihlere bakılmaksızın, prim kazancı ve prim ödeme gün sayıları eşit olanlara, eşit aylık ödenmesi için intibak yapılmasını talep ediyor.
‘İntibak seyyanen zam değildir’
Türkiye gazetesi yazarı İsa Karakaş, bugünkü yazısında intibak konusuna değindi. Eski SGK Başmüfettişi olan Karakaş, “İntibak tüm emeklilerin maaşlarının artırılacağı genel bir zam ya da seyyanen zam değildir. Bu nedenle bütün emekliler için intibak beklemek ve talep etmek doğru değildir” değerlendirmesinde bulundu.
AK Parti 2011’de 2000 yılına kadar olan emekli aylıklarına intibak yapmıştı. Ve emekli aylıkları 350 liraya kadar arttı. 2011 yılının 350 lirası bugünün 8 bin, 10 bin lirasına karşılık geliyor.
2000 öncesi için yapılan intibak düzenlemesi neydi?
Karakaş’ın yazısı 2000 yılı öncesi emeklilere ilişkin yapılan intibak düzenlemesine ilişkin ayrıntılarla devam etti:
* 2000 yılı öncesi emeklilere ilişkin yapılan intibakta temel amaç; 2000 yılına kadar uygulanan beş ayrı aylık bağlama sisteminden kaynaklanan mağduriyetlerin giderilmesidir.
* Bu minvalde 2000 öncesinde emekli aylığının ödenen prim, çalışılan süre ve gelişme hızı dikkate alınarak. 2,5 milyonu aşkın emeklinin aylığı yeniden hesaplanmıştır.
* 2000 yılı öncesinde yapılan intibak düzenlemesinde SSK emeklileri; 1.1.1982 öncesi emekliler, 1.1.1982 – 31.12.1987 arası emekliler, 1987/Süper Emekliler, 1.1.1988 – 31.12.1999 arası emekliler, 2000 – 2008 arası emekliler ve 2008 sonrası emekliler olmak üzere altı gruba ayrılıyordu.
* Bu grupların kendi içindeki farklılıklar da dikkate alındığında 13 farklı emekli grubu bulunuyordu.
* 2000 yılı öncesinde gruplara göre bazen çalışılan son 3 yıl, bazen son 5 yıl, bazen de son 10 yıllık primler esas alınarak gösterge sistemi uygulanmıştır.
* 2000 yılından itibaren ise tüm çalışmaların aylık hesaplanmasında kullanıldığı ve primlerin gelişme hızı ve enflasyon (TÜFE) ile güncellendiği bir sisteme geçilmiştir.
* Her bir dönemde farklı bir sistemde hesaplanan aylıklar arasında doğal olarak farklılıklar oluşturmuştur. Bu farklılıklar nedeniyle, intibak talepleri gündeme gelmiştir.
